Ung thư cổ tử cung là 1 trong 10 loại ung thư có số ca mắc mới và tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Ước tính mỗi ngày, có 14 trường hợp tử vong do ung thư cổ tử cung, 7 trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh. Cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung là kiến thức phòng bệnh cần thiết mà tất cả phụ nữ nên trang bị.
Nguyên nhân chủ yếu gây ung thư cổ tử cung là do virus HPV gây ra. Ngoài ra một số yếu tố nguy cơ khác tăng khả năng mắc bệnh có thể kể đến như: Quan hệ tình dục không an toàn, quan hệ tình dục sớm, không giữ vệ sinh sạch sẽ vùng kín, hút thuốc,… Từ những yếu tố nguy cơ này, phụ nữ có thể chủ động phòng ngừa căn bệnh ung thư cổ tử cung bằng những phương pháp sau:
Tiêm vắc xin ngừa HPV để phòng ngừa ung thư cổ tử cung
Tiêm vắc xin được đánh giá là cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung an toàn và hiệu quả nhất. Vắc xin Gardasil và Gardasil 9 là hai loại vắc xin duy nhất hiện nay có thể phòng ngừa được các bệnh lý ung thư nguy hiểm như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, ung thư âm hộ/âm đạo, u nhú sinh dục… do virus HPV ở trẻ em và người lớn. [2]
Trong đó, vắc xin Gardasil phòng 4 týp virus HPV 6, 11, 16, 18 có hiệu quả phòng các bệnh gây ra do virus HPV như ung thư âm hộ, âm đạo, sùi mào gà và các tổn thương tiền ung thư… được chỉ định dành cho trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi từ 9-26 tuổi có lịch tiêm gồm 3 mũi:
- Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
- Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1.
- Mũi 3: 6 tháng sau mũi 1.
Vắc xin Gardasil 9 thế hệ mới được chỉ định sử dụng cho cả nam – nữ, cộng đồng LGBT từ 9-45 tuổi, bảo vệ khỏi 9 týp virus HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58 gây các bệnh nguy hiểm như ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng, sùi mào gà… hiệu quả lên đến trên 90%. Lịch tiêm vắc xin Gardasil 9 như sau:
Người từ tròn 9 tuổi đến dưới 15 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:
Phác đồ 2 mũi:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
- Mũi 2: cách mũi 1 từ 6-12 tháng.
Nếu mũi 2 tiêm cách mũi 1 < 5 tháng, cần tiêm mũi 3 cách mũi 2 ít nhất 3 tháng.
Phác đồ 3 mũi (0-2-6):
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
- Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 2 tháng
- Mũi 3: cách mũi 2 ít nhất 4 tháng
Người từ tròn 15 tuổi đến 45 tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên:
Phác đồ 3 mũi (0-2-6):
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên trong độ tuổi
- Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 2 tháng
- Mũi 3: cách mũi 2 ít nhất 4 tháng.
Sinh hoạt tình dục an toàn để ngừa ung thư cổ tử cung
Virus HPV có thể lây truyền từ người bệnh sang người lành qua tiếp xúc da kề da, đặc biệt là lây truyền qua đường tình dục không an toàn qua đường hậu môn, âm đạo và các hình thức quan hệ tình dục khác như qua đường miệng, chạm vào bộ phận sinh dục hay chia sẻ đồ chơi tình dục.
Do đó, bên cạnh việc tiêm vắc xin, quan hệ an toàn là một trong những cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung quan trọng. Quan hệ sử dụng biện pháp an toàn như bao cao su, quan hệ với một bạn tình, một vợ, một chồng sẽ giúp giảm nguy cơ lây truyền virus HPV. Tuy nhiên, virus HPV vẫn có thể lây truyền qua những vùng da không được bao cao su bảo vệ; do đó, việc kết hợp tiêm vắc xin phòng virus HPV kết hợp với quan hệ an toàn là bộ đôi “chìa khóa” giúp phòng bệnh an toàn và hiệu quả nhất.
Không nên quan hệ tình dục quá sớm
Quan hệ tình dục quá sớm (đặc biệt là đối với trẻ vị thành niên) cũng là một trong các yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung. Sở dĩ độ tuổi mà phụ nữ quan hệ tình dục lần đầu tiên được xem là yếu tố nguy cơ gây ung thư cổ tử cung là vì những tổn thương do quan hệ gây ra cho cổ tử cung vào thời điểm nó vẫn đang phát triển. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), nguy cơ nhiễm virus HPV và ung thư cổ tử cung ở phụ nữ bắt đầu quan hệ tình dục 15 tuổi cao gấp đôi so với những người có quan hệ tình dục sau 20 tuổi.
Không lạm dụng thuốc tránh thai
Nhiều phụ nữ lạm dụng thuốc tránh thai để tránh mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tránh thai khiến phụ nữ không sử dụng các biện pháp tránh thai khác như sử dụng bao cao su khi quan hệ, dẫn đến tăng nguy cơ phơi nhiễm virus HPV.
Giữ vệ sinh vùng kín để phòng tránh ung thư cổ tử cung
Vệ sinh âm đạo không sạch sẽ gia tăng nguy cơ mắc bệnh phụ khoa và ung thư cổ tử cung ở nữ giới. Bạn nên vệ sinh âm đạo đúng cách bằng những phương pháp sau:
- Vệ sinh 2 lần mỗi ngày với nước sạch theo hướng dẫn của bác sĩ phụ khoa;
- Không dùng tay hoặc vòi sen thụt rửa sâu vào âm đạo, khiến môi trường cân bằng của âm đạo bị phá hủy, tạo điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập và gây bệnh;
- Ngoài ra, cần chú ý đến vấn đề vệ sinh trong thời kỳ hành kinh, không quan hệ tình dục trong khoảng thời gian này vì hệ sinh dục đang yếu và rất dễ viêm nhiễm;
- Không mặc quần lót quá chật, chọn vải cotton mềm, thấm mồ hôi, thông thoáng;
Khi có những triệu chứng bất thường như ra máu, dịch tiết vàng hoặc xanh, có mùi hôi, kinh nguyệt không đều,… cần khám phụ khoa và điều trị dứt điểm để tránh tình trạng tiến triển nặng.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý
Chế độ dinh dưỡng hợp lý là nền tảng của sức khỏe và cũng là một trong những cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Thực phẩm giàu dinh dưỡng cung cấp đầy đủ năng lượng cần thiết cho cuộc sống bận rộn của người phụ nữ, đồng thời giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Phụ nữ nên ăn nhiều loại thực phẩm tốt cho sức khỏe từ tất cả các nhóm thực phẩm, bao gồm: trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, chất béo lành mạnh, sữa ít béo hoặc không béo và thịt nạc.
Theo Eat Right, một kế hoạch ăn uống lành mạnh cho phụ nữ gồm:
- Ngũ cốc nguyên hạt có thể bao gồm các món ăn như: bánh mì đen, mì làm từ bột nguyên cám, bột ngũ cốc nguyên cám, gạo lứt, yến mạch;
- Các sản phẩm sữa ít béo hoặc không béo bao gồm: sữa chua, sữa, phô mai; hoặc thay bằng nguồn thực vật có bổ sung canxi;
- Protein: gồm thịt nạc, hải sản, thịt gia cầm, trứng, các loại đậu, đậu phụ, các loại hạt;
- Trái cây tươi, trái cây đông lạnh, đóng hộp;
- Rau tươi, rau củ quả đông lạnh hoặc đóng hộp, không muối.
Mong rằng bài viết trên đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc “Làm thế nào để chúng ta có thể phòng ngừa ung thư cổ tử cung?”. Đừng quên nhấn theo dõi SQ Care để cập nhật thêm nhiều thông tin sức khỏe bổ ích.